کوان (Kwan) به طور تحت الفظی در زبان کُره ای به معنای ساختمان یا سالن است اما زمانی که در رابطه با هنرهای رزمی مطرح می شود به مدرسه یا دسته ای از رزمی کارانی که دنباله رو سبک یا رهبر یکسانی هستند اطلاق می شود.
دوستان دقت داشته باشند که وقتی صحبت از کوان های تکوان ـ دو می شود به معنی سبک یا شاخه های تکوان ـ دو نیست ، تا جایی که حتی پنج کوان اصلی قبل از به وجود آمدن تکوان ـ دو پایه گذاری شدند بلکه منظور مدرسه یا دسته ای از رزمی کارانی است که دنباله رو سبک یا رهبر یکسان هستند. دلیل اینکه پس چرا کوان ها را کوان های تکوان ـ دو می نامند ، این است که پس از نامگذاری تکوان ـ دو بعنوان نامی واحد برای هنر رزمی ملی کُره و متعاقبا پس از چند سال تشکیل KTA (انجمن تکوان ـ دو کُره) کوان ها برای قرار گیری تحت لقای یک پرچم و اتحاد منتسب به اسم پیشنهادی ژنرال چُوی یعنی تکوان ـ دو شدند بعنوان جایگزینی به جای اسامی متعدد و گیج کننده موجود درآن زمان. تکوان ـ دو عنوان کُلی ای است که جهت رفع سردرگمی حاصل از عنوان های متعدد هنر های رزمی کُره به پیشنهاد ژنرال چُوی هُونگ هی که بعدها رئیس انجمن تکوان ـ دو کُره گردیدند، ارائه شد و با موافقت اعضا تصویب گردید و بدین دلیل به کوان ها ، کوان های تکوان ـ دو می گویند.
پنج کوان اصلی تکوان ـ دو (پیش از جنگ کُره) که عبارتند از :
1. سونگ موو کوان (Song Moo Kwan) : در 11 مارس سال 1944 توسط " رو بیونگ جیک " پایه گذاری شد ، کسی که شوتوکان کاراته را همراه با بنیانگذار " چونگ دو کوان " لی وون کیوک زیر نظر گیچین فوناکوشی در ژاپن فرا گرفت. در دهه 1960 پسر رو و جانشین بعدی رو هی سانگ شروع به فراگیری هاپکیدو در سال 1963 و کونگ فوی شائولین شمالی در سال 1967 کردند. پس از آن رو هی سانگ در ارتش کُره مربی شده و قهرمان تکوان ـ دوی کُره گردید. او کاراته ، هاپکیدو ، کومدو و کونگ فوی شائولین شمالی را آموزش دیده بود.
2. چونگ دو کوان (Chung Do Kwan) : در سال 1944 توسط " لی وون کیوک " پایه گذاری شد. او ، تِک کیئون را در آن گوپ دونگ (سئول) فرا گرفت ، وی همچنین کاراته را در اوکیناوا ، مراکز کونگ فو در هنان و شانگهای چین و جاهای دیگر فرا گرفت. پس از آزادی کُره ، چونگ دو کوان به دومین سازمان بزرگ تکوان ـ دو کُره بدل شد.
3. موو دوک کوان (Moo Duk Kwan) : در 11 نوامبر 1945 توسط " هوانگ کی " بنیان گذاری شد. کی ؛ تِک کیون ، تای چی ، و برخی از انواع کونگ فو را همراه با یانگ کوک جین در چین فرا گرفت. کی ادعا می کرد که فلسفه کاراته اوکیناوان را از کتابهای گیچین فوناکوشی آموخته است. اولین تلاشهای او برای راه اندازی مدرسه هوا سوو دو ناموفق بودند. سپس او چونگ دو کوان را با وون کیوک لی آموزش دید و معادل کمربند سبز را بدست آورد. لی مدعی است که کی شاگرد او بوده ولی کی ادعای لی را رد کرده و صرفا یانگ کوک جین را به عنوان معلم خود تصدیق می کند. در سال 1957 ، کی کشفی در سو باک کرد ، یک هنر رزمی واقعی کُره ای از مویه دوبو تونگجی. کی سیستم سو باک را توسعه داد تا از طریق موو دوک کوان فرا گرفته شود. او نام سو باک دو را برگزید ، مشتق شده از سو باک کی ، تکنیک ضربات دست ، و سو باک هی ، رقص ضربات دست ؛ که در مویه دوبو تونگجی مفصل تر شدند. در سال 1960 ، انجمن سو باک دو کُره ثبت شد و به طور رسمی توسط دولت کُره بعنوان هنر رزمی سنتی کُره به ثبت رسید. در سال بعد ، رشته موو دوک کوان (به معنی مدرسه فضیلت رزمی) برای اولین بار به صورت بین المللی به رسمیت شناخته شد. حوالی سال 1953 به بعد تا 1960 ، موو دوک کوان به بزرگترین سازمان موو دو کُره بدل شد ، نزدیک به 75% همه رزمی کاران کُره تانگ سو دو موو دوک کوان را تمرین می کردند.
4. چانگ موو کوان (Chang Moo Kwan) یا کوان بوپ بو (Kwan Bop Bu) : در سال 1946 توسط یوون بیونگ این بنیانگذاری شد ، کسی که کونگ فوی چینی (چوان ـ فا) را تحت راهنمایی یک مربی مغولی در منچوری فرا گرفت. پس از آن ، یوون کاراته را در باشگاه دانشگاه کاراته در ژاپن با کانکن تویاما آموزش دید. زمانی که او کاراته را در ژاپن آموزش می دید ، دانش آموزان ژاپنی دانش آموزان کُره ای را دنیال و مورد ضرب و شتم قرار می دادند. یوون بیونگ این از هنرجویان کاراته ژاپنی خشمگین شد و با جهیدن با استفاده از چوان فا وارد عمل شد. او به طرز ماهرانه ای ضربات و تکنیک های پای هنرآموزان کاراته را به مسیری منحرف و دور کرد که آنها تسلیم و به عقب فرار کردند تا به استاد خود در مورد آنچه که اتفاق افتاد بگویند. استاد کانکن تویاما از یوون بیونگ این دعوت کرد تا در مورد هنر رزمی ماهرانه غیر کارته که در برابر هنرجویان استفاده کرده بود به او بگوید. یوون بیونگ این در مورد فراگیری چوان فای خود در منچوری به تویاما توضیح داد. تویاما از سابقه چوان فای تقدیر کرد از زمانی که قبلا (تویاما) چوان فا را به مدت 7 سال در تایوان فرا گرفته بود. آنها تصمیم گرفتند که دانش خود را تبادل کنند ، یوون بیونگ این به تویاما چوان فا بیاموزد و تویاما به یوون بیونگ این شودو ریو کاراته خود را آموزش دهد. یوون بعدها هنر خود را خلق کرد و آن را کوان بوپ کونگ سو دو نامید. برخلاف سایر کوان های تکوان ـ دو ، چانگ موو کوان اولیه اساساً بر پایه کونگ فوی چینی (چوان فا) بود. چانگ موو کوان اولیه بعنوان پالگی کوان (که توسط باجی کوان تحت تاثیر قرار گرفته بود) آموزش داده می شد. یوون در خلال جنگ کُره از بین رفت. آموزه های او توسط شاگرد ارشدش لی نام سوک ادامه یافت که نام مدرسه را به چانگ مو کوان تغییر داد. استاد بزرگ دان دهم سوون بائه کیم هم اکنون رئیس سونگ موو کوان و یکی از دو دان ده های کوکیون و مسئول آزمون کوکیون است.
5. یون مو کوان (Yun Mu Kwan) یا جیدوکوان (Jidokwan) : در 3 مارس 1946 ، توسط چون سامگ سوپ پایه گذاری شد ، کسی که شوتوکان کاراته را با گیچین فوناکوشی در ژاپن فرا گرفته بود و بعدها هنر خود را کونگ سوو دو نامید. او رابطه بسیار نزدیکی با یوون بیونگ این ، بنیانگذار کوان بوپ بو داشت. چون و یوون سفر می کردند تا با سایر رزمی کاران تمرین کنند ، گاهی اوقات به منچوری سفر می کردند. آنها با یکدیگر تمرین می کردند به قدری که با عنوان برادران شهرت یافتند. نام کامل این کوان " چوسون یون موو کوان کونگ سوو دو بو " بود (چوسون یون موو کوان پیش از این بیش از 30 سال مدرسه اصلی جودو در کُره بود). چون در خلال جنگ کُره از بین رفت. پس از آن ، نسبت به تغییر نام این کوان به " جیدوکوان" رای داده شد. پس از اینکه چون در جنگ کره ناپدید شد ، شاگردان اصلی چون به استاد یون که چوان فا را در منچوری آموخته بود بعنوان اولین رئیس رای دادند.
چهار کوان مهم دیگر تکوان ـ دو (پس از جنگ کُره) عبارتند از :
6. هان موو کوان (Han Moo Kwan) : در آگوست سال 1954 توسط " کیو یوون لی " بعنوان شاخه ای از یون موو کوان / جیدوکوان بنیانگذاری شد.
7. اُه دو کوان (Oh Do Kwan) : در سال 1953 توسط ژنرال چوی هُونگ هی (پدر و بنیانگذار تکوان ـ دو) ، نام ته هی و هان چا کیو بعنوان شاخه ای از چونگ دو کوان پایه گذاری شد.
8.کانگ دوک وون (Kang Duk Won) : در سال 1956 توسط پارک چول هی و هونگ جونگ پیو بعنوان شاخه ای از کوان بوپ بو / چانگ موو کوان بنیانگذاری شد.
9.جونگ دو کوان (Jung Do Kwan) : در سال 1956 توسط لی یونگ وو (فوت آگوست 2006) بعنوان شاخه ای از چونگ دو کوان پایه ریزی شد.
چهار کوان اخیر الذکر به عنوان شاخه های فرعی کوان ها در نظر گرفته می شوند از آنجایی که همه آنها از پنج کوان اولی منشاء گرفته اند.
نویسنده : سابُوم رضا قدسی